Tapak purba Afghanistan terancam

Sebuah tapak arkeologi penting di utara Afghanistan yang pernah didiami oleh manusia sejak abad ke-6 sebelum Masihi kini diancam oleh pembinaan sebuah jalan, kata ahli-ahli arkeologi.

“Gaung Cheshma-e-Shafa yang tercantik di utara Balkh adalah satu daripada beberapa tapak purba diancam kemusnahan oleh pihak berkuasa pasca Taliban yang mengarahkan pembinaan dijalankan,” kata mereka.

Ini berlaku walaupun wujud undang-undang untuk melindungi warisan negara itu.

Kesan habitat manusia purba telah ditemui pada 2007 di Cheshma-e-Shafa, kira-kira 30 kilometer ke barat daya bandar Mazar-i-Sharif, menurut pertubuhan Delegasi Arkeologi Perancis di Afghanistan (DAFA).

Kesan-kesan arkeologi itu didapati berasal dari era Achaemenid (abad ke-6 hingga ke-4 sebelum Masihi), yang dinamakan sempena Dinasti Parsi yang pertama memerintah di kawasan itu sehingga disingkir oleh Iskandar Zulkarnaen.

Namun, sebuah syarikat Korea Selatan telah dilantik oleh pihak kerajaan untuk membina sebuah jalan merentasi tapak tersebut,” kata pengarah DAFA, Roland Besenval yang mengetuai ekspedisi tersebut.

“Kami telah menghentikan jentera pengorek dengan berdiri di hadapan mereka tetapi kerja-kerja itu dimulakan semula keesokan harinya,’’ katanya kepada AFP.

“Mereka boleh membina jalan menghala ke timur tetapi jelas mereka tidak mahu berbuat demikian.

“Undang-undang Afghanistan telah melarang sebarang kemusnahan di tapak arkeologi tersebut. Kementerian Kerja Raya juga mengetahui mengenai semua ini, begitu juga dengan Kementerian Kebudayaan,” katanya.

Menurut DAFA, jurutera daripada Samwhan Corporation Korea menyatakan dalam mesyuarat itu bahawa mereka akan terpaksa menggunakan bahan letupan untuk meletupkan gaung yang sempit itu bagi pembinaan jalan.

DAFA berkata, walaupun mereka telah merayu, syarikat tersebut tetap akan meneruskan projek mereka.

“Pihak berkuasa telah mengarahkan kami untuk meneruskan pembinaan jalan mengikut reka bentuk yang ditetapkan tanpa mengira kebimbangan yang anda kemukakan di dalam mesyuarat ini,” kata syarikat Korea itu dalam e-mel kepada DAFA.

“Kawasan tersebut pernah ditakluk sehingga abad ke-13 dan merupakan laluan yang digunakan oleh Iskandar Zulkarnaen dan penakluk-penakhluk lain.

“Ini adalah tapak yang menjadi laluan lama yang sering digunakan oleh rakyat dari Asia Tengah ke India, dan merupakan satu kawasan yang strategik untuk mengawal trafik,” tambah ahli sains DAFA, Philippe Marquis.

“Kemudian orang Mongolia merentasi laluan itu kira-kira 1220 dan memusnahkan keseluruhan rantau itu dan kawasan itu kemudiannya terhapus kepentingan strategik.

“Antara ciri-ciri purba itu ialah dinding-dinding setinggi 15 meter dan sembilan meter tebal dan sebuah kuil api Zoroastrian yang merupakan “ satu daripada bangunan purba di dunia,” katanya lagi.

Zoroastrianism adalah satu daripada agama tertua di dunia yang ditubuhkan oleh Zarathustra, yang dipercayai telah hidup di bandar purba Bactria, kini dikenali sebagai Balkh iaitu kira-kira 30 kilometer utara Cheshma-e-Shafa.

“Zarathustra mungkin pernah tinggal di sini,” kata Marquis berdasarkan tapak yang diancam kemusnahan tersebut.

Afghanistan yang kaya dengan warisan purba kala telah dirompak, terbiar atau dimusnahkan sepanjang peperangan beberapa dekad lalu.

Satu daripada contohnya ialah tindakan Taliban memusnahkan beberapa patung Bamiyan Buddha pada tahun 2001.

– AFP