Mengetahui kesihatan melalui Google

Oleh Datuk Seri Liow Tiong Lai ialah Menteri Kesihatan Malaysia. (www.liowtionglai.com/blog) atau Twitter (@liowtionglai)

Baru-baru ini saya terjumpa dengan satu perkataan yang menarik iaitu ‘cyberchondria’. Menurut huraiannya bermaksud orang yang melayari internet untuk mengetahui mengenai penyakit dan simptomnya sebagai jawapan terhadap masalah kesihatan yang kononnya mereka hadapi, tetapi sebenarnya hanya dalam khayalan mereka.

Memandangkan masyarakat kini lebih celik teknologi dan mahu menjaga kesihatan, cyberchondria sering berlaku. Ini digalakkan lagi dengan informasi tanpa batasan yang boleh diperoleh melalui internet, walaupun tidak semua maklumat itu berguna atau tepat.

Saya yakin kita sendiri pernah mencari maklumat melalui Google mengenai simptom penyakit seperti sakit kepala yang berlarutan atau gatal kulit atau mencari diagnosa serta mencetak maklumat diperoleh itu dan menyerahkannya kepada doktor mengenai kemungkinan mengubatinya.

Sungguhpun usaha untuk mengetahui mengenai kesihatan anda dan memperoleh pengetahuan sedalam yang mungkin itu memang baik, tetapi langkah ini juga boleh merosak dan mengelirukan sekiranya anda mendapat maklumat salah.

Secara umumnya, doktor mempunyai pendapat berbelah-bahagi mengenai trend yang berleluasa di kalangan pesakit mereka. Pada satu pihak, pendirian autokratik ‘Saya lebih tahu’ yang diamalkan dalam bidang perubatan semakin berkurangan dan doktor menghargai apabila pesakit mereka mengambil berat mengenai kesihatan mereka.

Sementara itu, pada satu pihak yang lain pula doktor mengakui keadaan menjadi lebih rumit apabila pesakit mereka dikelirukan dengan maklumat yang salah yang diperoleh daripada internet.
Cubaan mendiagnosa sendiri adalah kesilapan yang sering berlaku sekiranya anda cuba menjadi ‘Dr Google’. Contohnya, anda mula mencari maklumat mengenai ‘sakit kepala berpanjangan’ dan anda akan dapat pelbagai penjelasan akan puncanya seperti stres hinggakan ketumbuhan atau tumor otak. Lebih mendalam anda membaca maklumat itu, anda mungkin terpengaruh dan menyangka yang anda menghidap penyakit yang tidak boleh diubati.

Ada bahaya cara mendiagnosa sendiri kerana ia mengambil masa, membabitkan kos dan menjadikan anda amat risau hingga sanggup pergi bertemu pakar perubatan dan menjalani pemeriksaan dan ujian kesihatan yang berisiko. Pada akhirnya, anda mendapati masalah kesihatan anda itu sebenarnya terlalu kecil dan boleh dirawat oleh doktor keluarga saja!

Satu kajian dijalankan oleh Microsoft pada 2008 mendapati bahawa satu pertiga daripada 250,000 pengguna laman web yang melayari isu berhubung dengan kesihatan melalui fungsi pencarian Windows Live, mendalami pencarian untuk memberikan fokus terhadap keadaan penyakit yang lebih serius dan luar biasa.

Kita lupa bahawa internet bukanlah doktor, sebaliknya sekadar mengandungi pelbagai maklumat yang tidak mempunyai kepakaran dimiliki oleh doktor sebenar yang boleh mengkaji sejarah kesihatan anda, memberikan pemeriksaan kesihatan secara fizikal dan membuat keputusan selepas menimbangkan semua kemungkinan.

Lebih membimbangkan doktor ialah selepas membuat diagnosa sendiri, pesakit mungkin mencari ubat sendiri tanpa nasihat dan panduan pakar. Jika keadaan ini berlaku, mereka mungkin gagal mengubati pesakit sebenar yang dihadapi, sebaliknya memburukkan lagi keadaan dengan mengambil ubat yang salah. Malahan, ubat yang dibeli di kaunter farmasi boleh memudaratkan sekiranya diambil dengan cara yang salah, manakala perubatan alternatif dan terapi tambahan kebanyakannya belum terbukti kemujarabannya.

Tiada salahnya anda cuba mendapatkan maklumat daripada internet. Tetapi kita harus ingat bahawa bagi setiap laman web lengkap yang kita layari, ada banyak lagi diwujudkan oleh mereka yang tidak mempunyai kepakaran dan mempunyai muslihat yang diragui.

Oleh itu, bagaimanakah anda boleh menilai kesahihan laman itu.

Satu caranya ialah dengan melihat siapakah yang mewujudkan laman web itu, adakah ia mempunyai kredibiliti dan sumber yang layak untuk memberikan anda maklumat? Anda seharusnya mengikuti laman web dibangunkan oleh agensi kesihatan kerajaan (iaitu laman .gov), universiti (edu) atau pertubuhan profesional (org).

Satu kajian dijalankan penyelidik Universiti Nottingham pada 2010 mencari jenis maklumat yang diperoleh daripada pencarian Google bagi lima soalan biasa mengenai kesihatan kanak-kanak. Hasilnya mendapati bahawa laman dibangunkan oleh agensi kerajaan memberikan nasihat yang sama, manakala laman berita (seperti BBC) memberikan nasihat yang betul dalam separuh kes. Bagaimanapun, penasihat mendapati laman yang ditaja tidak memberikan nasihat yang betul.

Sebahagian daripada laman yang ditaja juga boleh memberikan sumber yang baik, walaupun ia disertai dengan kepentingan komersial. Satu cara untuk memastikan kesahihannya ialah dengan melihat sama ada laman itu menyediakan senarai ahli lembaga penasihat atau konsultan.

Anda perlu melihat sama ada pakar ini adalah doktor daripada hospital yang diiktiraf. Persatuan Perpustakaan Perubatan AS mempunyai paduan baik untuk menilai maklumat mengenai kesihatan daripada atas talian (www.mlanet.org/resources/userguide).

Persoalannya, bukan sama ada harus menggunakan Google atau sebaliknya. Khidmat internet amat berharga dan sudah menjadi sebahagian daripada kehidupan harian kita. Tetapi ingat bahawa ia hanya sekadar tambahan bagi nasihat yang anda dapati daripada doktor anda. Tiada sesuatu yang boleh menggantikan seni sebenar atau sains perubatan. Oleh itu, terus gunakan pencarian Google, tetapi lakukanlah dengan bijak.

- BERITA HARIAN